بسم الله الرحمن الرحیم | امروز: پنج شنبه 9 فروردین 1403

موقعیت فعلی: بخش مقالات (برگشت به لیست)

مدلسازي سه بعدي ساختارنمكي مدفون نصرآبادکویر كاشان جهت امكان سنجي نظرات خوانندگان(0)
لید مقاله:

 ساختارنمكي نصرآباد کویركاشان در حوضهي ايران مركزي واقع شده و به لحاظ موقعيت جغرافيايي و استراتژيكي منطقه، حائز اهميت است. از آن جا كه اين ساختارنمكي جزء ساختارهاي نمكي ...


متن کامل:

مدلسازي سه بعدي ساختارنمكي مدفون نصرآبادکویر كاشان جهت امكان سنجي

چکیده:  ساختارنمكي نصرآباد کویركاشان در حوضهي ايران مركزي واقع شده و به لحاظ موقعيت جغرافيايي و استراتژيكي منطقه، حائز اهميت است. از آن جا كه اين ساختارنمكي جزء ساختارهاي نمكي مدفون است، مطالعات ژئوفيزيكي و ساختماني جزء جداييناپذير مطالعات اكتشافي آن ميباشد. در اين پژوهش با استفاده از دادههاي لرزهاي، چاه و گرانيسنجي، پايگاه اطلاعاتي تهيه شد و پس از آن موقعيت و وضعيت ساختار- نمكي مشخص گرديد. پس از تفسير دادههاي لرزهاي نقش ساختارنمكي، تأثير آن در ساختارهاي منطقه بررسي شد و خاستگاه نمك مربوط به سازند سرخ پاييني تشخيص داده شد. در مرحله ي بعد با استفاده از روشهاي زمين آمار و نرم افزار پترل، مدل سهبعدي ساختار نمكي تهيه گرديد. با استفاده از محاسبات حجمي و دادههاي سازندهاي بالا و پايين نمك و پارامترهاي مربوط به ساختار نمك، ميزان حجم نمك تخمين زده و خاستگاه نمك مشخص گرديد و جهت مطالعه در فازهاي بعدي پروژه ذخيرهسازي گاز طبيعي ارائه شد.

 مقدمه آمارهاي بينالمللي در زمينهي سهم ذخاير گاز نشان ميدهد كه كشور ايران با توجه به دارا بودن دومين ذخاير گاز و همچنين جايگاه ژئوپلتيكي ويژه در جهان و منطقه، نقش مهمي در تأمين انرژي و تعاملات بينالمللي دارد. در اين راستا و به منظور تأمين مستمر و بدون وقفهي گاز براي مصارف داخلي و صادرات، شرايط رقابتي در عرصهي نفت و گاز بينالملل، وجود تحريمهاي اقتصادي و محدوديتهاي سياسي با استفاده از شرايط تهديد و ايجاد فرصت و ارائه راهكارهاي هدفمند، ذخيرهسازي گاز امري ضروري است. افزايش مصرف گاز در ساليان اخير و تقريباً دو برابر شدن ميزان مصرف تا سال 2030 ميلادي بهعنوان دومين منبع مهم انرژي و نقش ايران بهعنوان دارندهي دومين ذخاير گازي جهان، برنامهريزي دقيق و سرمايهگذاري جهت تثبيت و ارتقاء ايران در بازار جهاني گاز را ضروري ساخته است. از جمله مخازن طبيعي زيرزميني جهت ذخيرهسازي گاز، ساختارهاي نمكي ميباشد. در ساختارهاي نمكي نقش كليدي را در ذخيرهي انرژي و تأمين آن در 1 ضرورت طرح ذخيرهسازي زيرزميني گازطبيعي (UGS) زمان اوج مصرف دارد. روش استفاده از ساختارهاي نمكي نسبتاً جديد است و نخستين بار اين روش در سال 1961 در ايالات متحده معمول گرديد.در ايران مخزن سراجه داراي گاز و ميعانات گازي است. ميدان گازي سراجه در خاور قم و در جنوب خاوري تاقديس البرز قرار دارد[1]. هم اكنون شركت ذخيرهسازي گاز، در راستاي پروژههاي مربوط به سايت ذخيرهسازي گاز در مخازن تخليه شده، مخزن سراجه را در دستور كار خود قرار داده است. ساختارهاي نمكي به لحاظ قابليت بهرهدهي(سرعت) بيشتري دارند، ازپوشش نمكي ديواره و سقف عالي برخوردارند كه ذاتاً غيرقابل نفوذ ميباشد و احتمال هرگونه تراوش و نشت را به حداقل ميرساند. سودآوري جايگاههاي نمكي در فصول گرم بيشتر از جايگاههاي UGS ديگر است، زيرا برداشت گاز در طول سال در ساختارهاي نمكي بيشتر از ميدان تخليه شده است. بنابراين گزينهي مناسبي جهت ذخيرهسازي گاز به شمار مي- رود[7]. پراكندگي ساختارهاي نمكي در حوضهي ايران مركزي و استفاده از توانمندي اين ساختارها به منظور ايجاد جايگاه ذخيرهسازي گاز طبيعي نيازمند مطالعات جامع زمينشناسي است. در اين پژوهش ساختارنمكي نصرآباد كاشان به عنوان بزرگترين گنبد نمكي شناخته شده زير سطحي در حوضهي ايران مركزي مورد مطالعه قرار گرفته است. با در نظر گرفتن معيارها و پارامترهاي اكتشافي و توجه به خاستگاه و ساز و كار ساختار نمك، با استفاده از دادههاي زيرسطحي، مدلسازي با هدف حجمسنجي نمك انجام يافت. در نهايت ساختار جهت ذخيرهسازي گاز امكانسنجي گرديد. 2. زمينشناسي ساختارنمكي نصرآباد(كاشان) ساختارنمكي نصرآبادکویر كاشان به عنوان يكي از بزرگترين ساختارهاي نمكي مدفون در حوضهي ايران مركزي از نظر راهبردي اهميت قابل توجهي دارد. از نظر تقسيمات جغرافيايي كشور، بخش بزرگي از منطقه مورد مطالعه در استان قم و بخشي از آن در استان پر جمعيت اصفهان(حوالي نصرآبادکویركاشان) قرار دارد. اين محدوده از شمال به تاقديس سراجه با فاصلهي حدود 10 تا 12 كيلومتر و درياچهي نمك محدود ميشود(شكل 1). در حوضهي قم، در دو ميدان نفتي به نامهاي البرز و سراجه سازند آهكي قم سنگ مخزن است. مخزن سراجه داراي گاز و ميعانات گازي ميباشد. سازند قم در تاقديس سراجه از سنگ آهك، سنگ آهك رسي، مارن و سيلت سنگ تشكيل شده كه 1 Underground Gas Storage مدلسازي سه بعدي ساختارنمكي ... 27 حجم بالايي از گاز در اين سازند كشف شده است. سازند قم معادل با سازند آسماري در حوضه ي رسوبي زاگرس است. جدا از ذخاير هيدروكربني، نهشتههاي سلستيت و گچ، به سازند قم ارزش اقتصادي ميدهند. سازندهاي مورد مطالعهي منطقه مشتمل بر (اليگوسن) است كه از كنگلومرا، ماسهسنگ، ژپيس، سنگ نمك، گاهي گدازه، سيلت و رس تشكيل شده 1 سازند سرخ پاييني است، ولي نسبت اين سنگها در برشهاي گوناگون بسيار متغير است[12].در قسمتهاي زيرين اين سازند، نمك، انيدريت و گچ فراوان است و در قسمتهاي انتهايي آن لايههاي آتشفشاني با ضخامتهاي متفاوت ديده ميشود[2]. بهطور معمول مرز بين دو سازند سرخ پاييني و سازند قم، ناگهاني است و دگرشيبي مشخصي ندارد و در جنوب قم (كهك)، ضخامت اين سازند به 1000 مترميرسد كه در شمال قم ضخامت آن افزايش مييابد. سازند قم (اليگوسن- ميوسن) از سنگ آهك ستبرلايه به رنگ كرم تا خاكستري روشن همراه با مارن، سنگ گچ همراه با مارن گچدار، مارن، سنگ آهك همراه با ميان لايههاي سنگ گچ، سنگ آهك ماسهاي فسيلدار، ماسه سنگ آهكي، كنگلومراي قرمز و يا سبز رنگ تشكيل شده است. گانسر، فورر و سودر (1995) در ناحية قم، اين سازند را به شش عضو (A, B, C, D, E, F) تقسيم كردند[10،9]. عضو C به چهار بخش (C1- C4) تقسيم ميشودوبدين ترتيب سازند قم، 9 عضو دارد كه با نشانههاي ,f, e, d, c4, c3, c2 c1, b, a مشخص ميشود. درناحيهي قم، اين سازند 1200 متر ضخامت دارد[5]. به عضوهاي نام برده، بايد عضو تبخيري نهايي پيشنهادي را اضافه كرد كه وجود آثار جانوري پلانكتون نشانگر منشأ دريايي آن است و خاتمهي پيشروي دريا را نشان ميدهد. واحد تبخيري متشكل از ژيپس و ناخالصي مارني، بر روي اين سازند مشاهده ميگردد كه به طور تدريجي به مارنها و ماسه سنگهاي سازند سرخ بالايي منتهي ميشود. بررسيهاي اخير به خوبي مشخص نمودهاند كه اين مجموعه، زون تدريجي بين سازندقم و سازند سرخبالايي را مشخص ميكند [6]. 1 Lower Red Formation 28 مجله نمك - سال اول - شماره سوم شكل 1- نقشه زمينشناسي محدودهي مورد مطالعه كه در محيط نرم افزار Arc GIS با استفاده از نقشه سازمان زمينشناسي1:100،000 آران، تصوير ماهوارهاي Google Earth، تصوير ماهواره لندست ETM تهيه شده است. سازند سرخ بالايي(ميوسنپسين) كه تناوبي از ماسه سنگ قرمز و سيلتسنگ همراه با رس و مارن گچدار است و شامل دو زيرواحد پايين(M1) و زيرواحد بالايي(M2)است. رخساره قارهاي پليوسن كه شامل كنگلومرا همراه با ميان لايههاي ماسهسنگ و رس، مارن ماسهاي، رس، كنگلومرا ميباشد. گانسر (1995) براي رديفهـاي اليگوسن ايــران مركـزي نـام سازند سرخ پاييني را وجود دارد كه تا ميوسنپيشين 1 پيشنهاد كرد. در بخش باختري ايران مركزي، شواهدي از يك پيشروي دريايي در اليگوسنپسين دوام داشته است[10]. به سنگ آهكهاي اين درياي پيشرونده سازند قم گفته شده كه در بيشتر جاها سن اليگوسن– ميوسن دارد. در اواخر ميوسنپيشين، به دنبال رويداد ميوسنمياني(استيرين)، دريا از بخش باختري ايران مركزي پس نشسته و به جاي آن مركز شمالباختر و خاور 2 حوضههاي رسوبي قارهاي در اغلب نقاط ايجاد شده است. اين نهشتهها كه اكنون در بيشتر گوديهاي ايران قرار دارند، سازند سرخ بالايي نام دارند. همانند ديگر نقاط ايران، توالي پليوسن ايران مركزي همچنان كنگلومرايي است كه با دگرشيبي زاويهدار و يا همشيب، برروي سازندهاي قديميترنهشته شده است. 3. روش مطالعه و مدلسازي ساختار نمكي نصرآباد كاشان استفادهي بهينه و مطلوب از ساختارهاي نمكي مستلزم توجه ويژه به امر مطالعه و بررسي اين ساختارها است. مطالعهي همه جانبه و درك ويژگيهاي آنها از تمامي ابعاد به ويژه زمين شناسي ساختماني، چينهشناسي، ژئوفيزيك، ويژگيهاي رسوبشناسي و...، 1 Chattian 2 Depressions مدلسازي سه بعدي ساختارنمكي ... 29 به امر برنامهريزيها و راهكارهاي توسعهاي جهت جايگاه ذخيرهسازي گاز و استفادهي مطلوب از قابليتهاي اين جايگاهها كمك شاياني ميكند. مطالعه، تجزيه و تحليل ساختارهاي نمكي جهت شناخت وضعيت زمينشناسي و عوارض تكتونيكي، در بهبود عملكرد ذخيرهسازي گاز امري ضروري و اجتنابناپذيربه شمار ميآيد. مدلسازي يكي از قويترين ومفيدترين روشهاي تحليل و بررسي عملكرد ساختارهاي نمكي است كه با هدف مطالعهي دقيقتر اين ساختارها و دسترسي به نتايج مناسبتر انجام ميپذيرد. به منظور ساخت مدل سه بعدي ساختار نمكي مدفون نصرآبادکویر(كاشان)، از دادههاي چاه، لرزهاي، گرانيسنجي به همراه نقشه ي منطقه استفاده شد. 1-3. اطلاعات چاه 1 اطلاعات چاه بهترين و استانداردترين نقاط براي انجام تفسير است. در ابتدا سرسازندها بهوسيلهي اطلاعات چاه مستند گرديد و در Make Well Top در دادههاي لرزهاي لحاظ شد. 2 بخش به عنوان دادههاي خام اوليهي تهيه شده با استفاده از نرمافزار پترل سپس با بسط سرسازندها در دادههاي لرزهاي در منطقهي مورد مطالعه، مرز سازندها مشخص گرديد. در مرحلهي بعد، محل داده لرزهاي بر روي نقشه زمينشناسي مشخص شده سپس تفسير از محل رخنمون سازندها انجام شد. پس از آمادهسازي دادهها و قبل از تهيه پايگاه دادهها، چاهها از لحاظ كيفي كنترل گرديد. در نهايت زونهاي سازندهاي موجود در منطقه با چاهها انطباق داده شد و تغييرات ضخامت سازندها مورد بررسي قرار گرفت. 2-3. دادههاي لرزهاي دوبعدي دادههاي لرزهاي اطلاعات مفيدي را از عمق و ضخامت سازندها و ساختارهاي زمينشناسي ارائه ميدهد. وجود و ماهيت ساختار نمكي نصرآبادکویرکاشان به دليل نبود شواهد سطحي، بدون استفاده از دادههاي ژئوفيزيكي غير قابل اثبات است. بنابراين در هنگام تحليلهاي تكتونيكي-رسوبي و تشخيص ساختارهاي مدفون در اين منطقه، اين دادهها به عنوان اطلاعات اصلي و با ارزش محسوب ميشوند كه كمك قابل توجهي به زمينشناسان ساختماني مينمايد. مرز سازندها از دادههاي چاه پس از تبديلهاي مورد نياز، بر روي داده- هاي لرزهاي منطبق گرديد و ساختار نمك، الگوي گسلهاي احتمالي، سازندها و به طوركلي ساختارها و فرآيندهاي زمينشناسي مورد تعبير و تفسير قرار گرفت كه در نهايت تفسيرهاي انجام شده از 3 بر روي دادههاي لرزهاي در قسمت تفسير دادههاي لرزه اي لحاظ كيفي مورد تاييد قرار گرفت. سپس وارد پايگاه دادهها شد. نتايج حاصل از تفسير به همراه موقعيت ساختارهاي نمكي و سازندها ارائه شده است(شكل2). سازندهاي سرخ بالايي (بههمراه ممبر سازندها)، سازند قم (تا ممبرe) به همراه سرسازندهاي رخنمون يافته در سطح زمين مورد تفسير قرار گرفت. وجود نمك در پايين حوضهي رسوبگذاري در اعماق زياد، نقش مهمي در سبك ساختاري و هندسهي منطقه ايجاد مينمايد. شناخت مراحل تكامل و تشكيل ساختار نمكي و همچنين عمق، حجم و بهطور كلي تشخيص فعاليتهاي زمينشناسي سطحي و زيرسطحي از جمله فاكتورهايي هستند كه در امكانسنجي سايت ذخيرهسازي گاز نقش مهمي دارند. در هنگام تفسير دو نوع ساختار نمكي در منطقه مشاهده شد كه يكي ساختار تاقديسگون سراجه با هسته ي و صعود نمك، مهاجرت اوليهي خود را 5 و ديگري ساختار نمكي نصرآبادکویرکاشان كه در اثر فعاليتهاي تكتونيكي و بهدليل رواني 4 نمكي ميباشد كه 8 گسترش يافتهاند. اين نمكها از نوع تغذيهكننده گسلراندگي 7 آغاز نموده، به صورت نمكهاي نابرجا 6 از نمك مادر و به طرف ساختار نمكي نصرآباد انباشتگي عظيمي از نمك وجود دارد. 9 به طرف هستهي تاقديس سراجه به صورت ساختار بالشي 1 ورودي به هر زون و يا سازند در هر چاه حين حفاري ,Well Picks 2 Petrel 3 Seismic interpretation 4 Salt-coredantiform 5 Mobility of salt 6 Mother diaper 7 Allochthonous salt 8 Source-fedthrusts 9 Pillow structure 30 مجله نمك - سال اول - شماره سوم شكل 2- نمونهايي از تفسير ساختاري داده لرزهاي منطقهي مورد مطالعه به همراه سازندها، جوشنمكي و قسمتي از ساختارهاي نمكي، در نهشته- هاي ترشيري مشخص است. ساختارنمكي نصرآبادکویر کاشان توانسته در اثر عوامل تكتونيكي، تغييرات توپوگرافي و فرونشست حوضهي رسوبگذاري حجم نمك بيشتري را از سازند سرخزيرين خارج كند. حركت آهستهي نمك مانع از رخنمون نمك در سطح گرديده است كه بعضي قسمت- ها به وسيلهي رسوبات سازند سرخ بالايي و رسوبات كواترنر پوشيده شده است. بنابراين فعاليتهاي كششي، عامل حركت نمك بوده و فرآيندهاي رسوبگذاري نقش برجستهاي را در تكامل ساختار نمكي داشته است. گانسر(1955) نمكهاي ناحيهي كلوت را ادامهي جنوب خاوري نمكهاي ناحيهي قم و آن را به نمكهاي موجود در نصرآبادکویركاشان و قم مربوط ميداند و معتقد است سن اين نمكها كهن و از سازند سرخ پاييني است. با توجه به مكانيك چينهشناسي و عملكرد تواليهاي رسوبي، تكامل و خاستگاه ساختار نمكي تعيين گرديد. فعاليتهاي تكتونيك كششي، عامل حركت نمك از سازند سرخ پاييني بوده كه به دليل وجود لايههاي مقاوم، در بعضي از لايهها حركت نمك متوقف شده است و پس از فعاليتهاي فشارشي در حوضه، در هستهي تاقديس به تله افتاده است كه اندازه و ضخامت نمك در هستهي تاقديس سراجه نسبتاً كمتر از ساختار نمكي نصرآبادکویر کاشان است. و تغيير در هندسهي اصلي نمك تأثيرگذار است. حضور تبخيريها يا نمك 1 عوامل گوناگوني در بهوجود آمدن جوش نمكي در امتداد جوشها، تفاوت در سنگشناسي سازندهاي موجود در امتداد جوش و بارگرانشي رسوبات و دگرشكلي روبارهها از جمله اين عوامل است[14]، كه در تفسير (شكل 2) جوشنمكي يكي از عوامل جدايش دو توده نمكي است كه با رنگ نارنجي به وسيله بارگذاري رسوبات از هم جدا شده و به دو بخش تقسيم 2 مشخص شده است. هنگاميكه بخشهايي از صفحاتنمكي بين اين دو ايجاد ميشود و در قسمت پايين آن نيز جوشنمكي مشاهده ميشود كه بهدليل بارگذاري 3 شود، يك حوضه كوچك رسوبات ايجاد شده است (شكل15](3]. 1 Salt weld 2 Salt sheets 3 minibasin مدلسازي سه بعدي ساختارنمكي ... 31 شكل3- بارگذاري رسوبات باعث شكلگيري حوضههاي كوچك و جوشهاي نمكي شده است[15]. 3-3. دادههاي گرانيسنجي نفوذ يك گنبد نمكي در لايههاي رسوبي، كاهش قابل توجهي را در قرائتهاي گراني(در حد قابل اندازهگيري) توليد خواهد كرد. زيرا چگالي نمك به مراتب كمتر از چگالي سنگهاي رسوبي پيرامون خود است[ 3].از دادههاي گرانيسنجي در ابتدا جهت تفسير صحيح، خروجي تهيه شد،كه با فورمت قابل 2 (شكل 4) و سپس توسط نرمافزار مدل ويژن 1 توسط نرمافزار سورفر استفاده در نرمافزار پترل وارد گرديد و به وسيلهي آن محل آنومالي منفي نمك مشخص گرديد كه به صورت سهبعدي مدلسازي شد. نتايج به دست آمده از مطالعات گرانيسنجي در منطقه، حاكي از حضور نمك بود. در نهايت بعد از انجام تفاسير، دادهها جهت مدلسازي آماده گرديد. شكل 4- نقشهي سهبعدي از حوضهي رسوبي ساختارنمكي نصرآباد کویرکاشان بر اساس مقادير آنومالي بوگه. 1 Surfer 2 Modelvision 32 مجله نمك - سال اول - شماره سوم 4-3. مدلسازي ساختارنمكي نصرآبادکویر كاشان معمولاً نخستين مرحله در مدلسازي ساختارنمكي، گردآوري و مديريت صحيح دادههاي مورد استفاده براي ساخت مدل است. ساخته شده را تا تكميل مدل و بقيهي مراحل 3 ، شبكه يندي مدل 2 تعريف كرده مدلسازي گسلها 1 سپس براي مدل مرزبندي پروژه تهيه و براي - 4 چك بهترتيب انجام شد. در نهايت افقهاي سازندها، لايهبنديها و ساختارنمكي استخراج و در انتها مدل سرعتي اعمال شده در مدلسازي، يكسري مقاطع طولي و عرضي در سرتاسر مدل زده و كليه قسمتهاي 5 كردن مدل و شبكهبندي مربوط به رأس زونها و گريد به لحاظ كيفيت و كنترل مدلسازي بررسي گرديد(شكل5). Project name Country User name Scale Nasr abad (Kashan) Iran Ms.Keshavarz 1:50000 3D MODELING شكل5- مدل سهبعدي ساختارنمكي به همراه سازندها و ساختارها و نقشه DEM منطقه. تكامل و خاستگاه ساختارنمكي محرز گرديد و شروع حركت اين ساختارنمكي به دليل عملكرد شرايط تكتونيكي–رسوبي از سازند سرخ پاييني ميباشد كه تا سازند سرخ بالايي رسوبات روباره را شكافته و هماكنون به دليل عدم رخنمون در سطح، به وسيله ي ضخامتي از رسوبات پوشيده شده كه به دليل شواهد موجود در دادههاي لرزهاي ذكر شده در عمق480- متري متوقف گرديده است. از آن جا كه نرخ سرعت حركت نمك 10متر تا 2 كيلومتر در ميليون سال است[11] اين ساختار نمكي به جهت عدم رخنمون و توقف آن در عمق نسبتاً مناسبي قرار گرفته است. بررسي گسل و تحليل ريسك زلزله به شعاع 150 كيلومتر در منطقه، نشان ميدهد كه به دليل عدم فعاليت گسل و تأثير نمك در آن منطقه، از لحاظ لرزهخيزي در پهنهي نسبتاً پايين زمينلرزه قرار دارد كه از اين لحاظ امكان ذخيرهسازي گاز در اين ساختار مناسب است. در حالي كه در فازهاي مطالعاتي بعدي دقت به فشار و خزش نمك امري ضروري است. 1 Boundary Project 2 Fault Modeling 3 Pillar Modeling 4 Modelsvelocity 5 Gridding مدلسازي سه بعدي ساختارنمكي ... 33 با در دست داشتن پارامترهاي لازم 1 پس از ساخت مدل با استفاده از روش زمينآمار و با توجه به ارزيابي حجمسنجي نمك 2 ونسبت ضخامت سازندهاي بالا و پايين نمك و پارامترهاي مربوطه، تخمين حجم نمك بر مبناي فرمول زير و در بخش كاروري بدست آمد (جدول 1). Bulk(m3 )=structure volume و در نهايت با توجه به بررسيها ونتايج به دست آمده موقعيت محل حفر چاه پيشنهادي نيزمشخص گرديد. جدول 1-دادههاي حاصل از تخمين حاصل ازحجمسنجي ساختارنمكي نصرآبادکویر (كاشان) 5-3. بحث و بررسي امكانسنجي ذخيرهسازي گاز امكان ذخيرهسازي گاز در مغارهاي نمكي بستگي به عوامل مرتبط، از جمله وضعيت زمينشناسي، شرايط اوليهي تشكيل نمك، عمق، ضخامت، هندسهي نمك، بررسي رفتار نمك و وضعيت آبهاي منطقه دارد [8و13]. بررسي مدل سهبعدي ساختارنمكي نصرآبادکویر (كاشان) و مشاهدهي پارامترهاي زيرسطحي ساختارنمك شامل حجم هندسي مناسب، عمق، ضخامت نمك حاكي از مناسب بودن آن جهت ذخيرهسازي است. پس از نتايج حاصله، به دست آوردن حجم نمك با استفاده از روشهاي زمينآمار و مدلسازي ساختارنمكي با هدف تعيين محل بيشترين حجم پتانسيل نمك(جدول 1)، محل حفر چاه پيشنهادي مشخص گرديد. 3 جهت رفع ابهامات موجود، با استفاده از عمليات صحرايي، بررسي ساختارهاي سطحي و نمونهبرداري جهت تجزيهي كامل و همچنين تعيين وزن مخصوص واقعي نمك، مشخص شد كه درصد خلوص نمك بسيار بالا بوده و ميزان ناخالصيهاي آن ناچيز است كه اين امر يكي از عوامل مثبت تأثيرگذار در امكانسنجي ذخيرهسازي گاز محسوب ميگردد. با توجه به بررسيها و نتايج به دست آمده، به دليل نزديكي و موقعيت ساختار نمكي نصرآبادکویر(كاشان) به تاقديس سراجه، با عبور تعدادي از دادههاي لرزهاي و استفاده از چاههاي سراجه، بررسي و مقايسهي اين تاقديس با ساختار نمكي نصرآبادکویرکاشان انجام پذيرفت. در نهايت با تلفيق دادههاي سطحي و زيرسطحي و به دلايلي مانند دسترسي مناسب به علت نزديكي به جاده و خطوط لولهي گاز، شهرهاي پرجمعيت، منابع تأمين آب و.... از لحاظ فاكتورهاي زمينشناسي واقتصادي، امكانسنجي ذخيرهسازي گاز در اين ساختار نمكي مطلوب ارزيابي مي شود. ضمناً عوامل متعدد ديگري جهت بررسي و امكان سنجي ذخيرهسازي گاز وجود دارد كه با توجه به نياز هر فاز مطالعاتي، لازم است در هرمرحله مورد ارزيابي كارشناسان قرار گيرد. 4. نتيجهگيري مدل سازي سهبعدي ساختارنمكي با ارائهي قابليتها و نتايج فني به دست آمده، اين امكان را فراهم مينمايد تا جزئيات ساختار- نمكي از زواياي مختلف بررسي شود تا نتيجهگيري صحيحتر و تحليلهاي دقيقتري ميسر گردد. نتايج كلي و خلاصه شده حاصل از اين تحقيق را ميتوان به صورت زير ارائه داد. 1- از ديدگاه ساختماني، ساختار نمكي نصرآبادکویرکاشان در دشتي مسطح و بدون رخنمون سطحي قرار دارد كه توسط دادههاي لرزهاي و دادههاي گرانيسنجي و پس از تهيهي نقشههاي عمقي، مدل سهبعدي ساختار نمكي ارائه گرديد و با توجه به نتايج به دست آمده، 1 Bulk volume 2 Utilities 3 ICP 34 مجله نمك - سال اول - شماره سوم خاستگاه نمك از سازند سرخ پاييني ميباشد كه با توجه به استانداردهاي ذخيرهسازي و قديمي بودن سن نمك، ذخيرهسازي گاز در اين سازند امكانپذيراست. 2- با توجه به مدل سازي و نتايج حاصل از بررسيهاي ساختماني، مشخص شد كه اين ساختار نمكي ابعاد وسيعي دارد وتحت تأثير فعاليتهاي تكتونيكي، مكانيسم شروع صعود خود را آغاز نموده است. اما اين فعاليتها پس از حركت و شكلگيري نمك تأثير كمتري بر روي ساختار نمكي گذاشته است و بهدليل فرونشست رسوبات و خاصيت روانهشناسي نمك، ساختار تكامل يافته است. 3- نتايج حاصل از دادههاي گرانيسنجي نشاندهندهي آنومالي منفي بوده و عمق زياد نمك را تأييد مينمايد. همچنين نوع ساز و كار گسل آب شيرين نيزبا توجه به نتايج اين داده، امتداد لغز راستگرد با مؤلفهي شيبلغزتشخيص داده شد[4]. 4- محاسبات حجمي با در دست داشتن پارامترهاي ساختار نمك و ضخامت مفيد به ضخامت كل، ضخامت سازند بالا و پايين 4683× 10~##)برآورد شد. با توجه به 3 m 6 نمك در مدل سه بعدي ساختماني انجام پذيرفت كه بر اين اساس حجم ساختارنمكي( حجم بالاي نمك و با استفاده از دادههاي مدلسازي محل حفر چاه پيشنهادي با توجه به موقعيت ساختار نمكي مشخص گرديد. 7- با توجه به نقشههاي تهيه شده بانرم افزار ARC GIS و تعيين موقعيت ساختار و بررسي از لحاظ دسترسي مناسب به علت نزديكي به جاده و خطوط لولهي گاز، نزديكي به شهرهاي پرجمعيت، نزديكي به منابع تأمين آب و...، از نظر فاكتورهاي زمين شناسي و اقتصادي، امكانسنجي ذخيرهسازي گاز در اين ساختار نمكي مطلوب در نظر گرفته ميشود. 8- ساختار نمكي نصرآبادکویر(كاشان) به عنوان يك ساختار نمكي مدفون با توجه به حجم بالاي آن، رسوبات حوضهي ايران مركزي را تحت تأثير قرار داده است، از آن جا كه نمك به عنوان يك لايهي جداكننده خميري محسوب ميشود، در سبك ساختاري و رسوبي منطقه تأثير ميگذارد و يك پتانسيل مناسب جهت توسعهي ذخيرهسازي گاز و يا دفن زبالههاي اتمي بهشمار ميرود. سپاسگزاري بدينوسيله از مسئولين محترم بخش "پژوهش و توسعهي شركت ملي گاز ايران" كه اين پروژه از حمايت و پشتيباني مالي آنان برخوردار بوده، كمال قدرداني و تشكر را دارد. همچنين از جناب آقاي مهندس غروي از شركت ملي گاز ايران، جناب آقاي مهندس رجبي مجري پروژهي ايران مركزي از شركت ذخيرهسازي گاز طبيعي، به جهت همكاري ارزشمندشان، مديريت محترم اكتشاف جهت در اختيار قرار دادن دادههاي مورد نياز، سازمان جغرافياي ارتش در خصوص تصاوير ماهوارهاي و از جناب آقاي دكترقاسمي معاونت سازمان زمين شناسي و اكتشافات معدني كشور صميمانه قدرداني و تشكرميشود.

 منابع:

1.افشارحرب، ع. (1380): زمينشناسي نفت ايران،جزوهي آموزشي، دانشكدهي فني،دانشگاه تهران، 275صفحه. 2. درويشزاده، ع. (1385): زمينشناسي ايران (چينهشناسي، تكتونيك، دگرگوني و ماگماتيسم)، انتشارات اميركبير، تهران، 434 صفحه. 3. صفري، ح.، اميري بختيار، ح. و فولادوند، م. (1388): زمينشناسي تحتالارضي پايهاي، انتشارات روابط عمومي شركت ملي مناطق نفت- خيز جنوب،424 صفحه. 4. كشاورز صفيئي، م.،گنجويان م، ع.، كاوسي، م.، بحرودي، ع. و حيدر زاده، ق.(1390): بررسي ساز و كار گسلهاي (آبشيرين و دهنار) و تأثير آن بر ساختارنمكي مدفون نصرآباد کویركاشان جهت ذخيرهسازي گازطبيعي، پانزدهمين همايش انجمن زمينشناسي ايران. دانشگاه تربيت معلم، 8 صف

ويرايش حذف از شماره سوم، زمستان1390،صفحات 25 -35 ذخيرهسازي گاز طبيعي مريم كشاورز صفيئي ، 2 ، محمد علي كاوسي 1 ، محمدعلي گنجويان *1 2 ، جواد باقري 3 عباس بحرودي 1- دانشگاه آزاد اسلامي واحد شاهرود، گروه زمينشناسي، شاهرود، ايران 2- شركت ملي نفت ايران- مديريت اكتشاف، تهران، ايران 3- دانشگاه تهران، دانشكده مهندسي معدن، پرديس دانشكدههاي فني، تهران، ايران


موضوع: مقالات
نویسنده:
تاریخ درج جمعه 22 خرداد 1394
کلیدواژه ها: ذخيرهسازي گازطبيعي، ايرانمركزي، ساختار نمكي مدفون، نصرآباد کویركاشان، مدلسازي سه بعدي

آخرین مقالات سایت:

جستجو: در


  بحث روز


  آخرین مطالب سایت



موضوع بندی اخبار

ویژه ها

موضوع بندی مقالات


  تبلیغات

سرمایه ذوق اهل این آبادی ملاعلی فاضل نصرابادی (سروده عبدالجبار کاکاوند در جریان کنگره فضل نبی در سفیدشهر )

الهی برآید از آن دوده دود

که نام محمد برد بی درود

ملافضل علی نصرابادی


 ملافضل علی نصرابادی؛ شاعر بی بدیل سفیدشهر  


فرقی نکند برای ما، به جان اصغـــر

عشق است ابوالفضل وحسین وعلی اکبر

سفیدشهر  همدل و یکصدا


مجمع فرهنگی سفیدشهر منتشر کرد:

پس از چاپ کتاب تاریخ سفیدشهر و ستارگان سپهر سفیدشهر، اینک کتاب

 گلچین مثنوی مجلس افروز منتخبی از اشعار مثنوی مجلس افروز چاپ و روانه بازار شد. 

ناشر : انتشارات مجلس افروز 

قیمت 3500تومان با تخفیف،

محل عرضه:  فروشگاه ولایت،جنب مسجد جامع سفیدشهر 03154833092


سامانه پیام کوتاه مجمع فرهنگی سفید شهر به شماره 30007093 راه اندازی شد .منتظر انتقادات و پیشنهادات همشهریان عزیز هستیم.


سفیدشــــهر، دیار ملافضل علی نصرابادی

سفیدشهر؛  شهر طلای سپید


"فروشگاه فرهنگی ولایت "اولین مرکز فروش  کتاب و محصولات فرهنگي سفیدشهر:  انواع كتاب، سي دي مذهبي،نوشت افزار و ...

 آدرس:  جنب مسجد جامع سفیدشهر



  نظرسنجی

مراسم سوگوای عصر عاشورای سفیدشهر چگونه است ؟
نیازبه همدلی و وحدت دارد
خیلی خوب است
بسیار عالی است
می تواند بهتر از این باشد

نمایش نتیجه


  آمار سایت

آنلاین: 67 نفر
زمان بارگزاری این صفحه: 0/18 ثانیه

جهت مشاهده جزئیات بیشتر از آمار سایت کلیک کنید.

کلیه حقوق مادی و معنوی این سایت، متعلق به مجمع فرهنگی سفیدشهر می باشد.| برداشت مطالب با ذکر منبع بلامانع می باشد. | info@SefidShahrMF.ir


طراحی و پیاده سازی: فرتک -فکور رایانه توسعه کویر